Geometrie, Filosofie en Gurdjieff
De geschiedenis van het Enneagram. Het Enneagram symbool heeft zijn wortels in de oudheid en kan worden herleid tot het werk van Pythagoras. Ennea staat voor negen en gram staat voor lijn, het was een geometrisch vlak figuur met negen richtingen. In de moderne wereld werd het Enneagram symbool geïntroduceerd door George Gurdjieff; een omstreden Grieks/Armeense filosoof, mysticus, schrijver, componist, choreograaf en handelaar geboren in 1866 in Armenië. Op zijn vele reizen maakte hij kennis met veel verschillende culturen en tradities en daar maakte hij zijn eigen leer van. De bron van al zijn wijsheden is moeilijk te traceren omdat hij die nooit prijs gaf. Hij noemde wel geregeld een klooster waar hij zogenaamd alle wijsheden had geleerd, dit is alleen niet bewezen omdat men dat klooster nooit heeft kunnen terugvinden. Wel worden vaak de Soefie’s genoemd in zijn leer. De Soefie’s vertegenwoordigen de mystiek esoterische stroming binnen de Islam.
Hij werd ook wel de Russische Socrates genoemd en was gekenmerkt door een pessimistische levensvisie. Kort voor de Eerste Wereld Oorlog startte hij een esoterische school in Moskou. Zijn gedachte was dat de mens mechanisch handelt en zich met tal van dingen identificeert. Daarom gebeurt er zomaar van alles en dat noemt hij de waak/slaap toestand. Het lichaam is wakker maar de geest of de mens in essentie slaapt. Om zijn leerlingen wakker te maken moesten zij extreem harde, bewust uitgevoerde arbeid verrichten om het slapende individu uit zijn robotachtige, routine gedrag te halen.
Zijn commune leek meer op een werkkamp: hij was grillig en veeleisend en als strenge leermeester ging hij ervan uit dat hij de mensheid de noodzakelijke psychische schokken moest toedienen omdat de grote massa der mensheid dus in een toestand van slaap verkeerde.
Over lijnen bewegen: “movements”
Wat de leerlingen van Gurdjieff leerden over het Enneagram werd vooral door middel van praktische oefeningen bijgebracht. Hij noemde dat “movements” en het was een vorm van bewegingsoefeningen. Deze “movements” zijn mogelijk afgeleid van de derwisjdansen en gericht op het via fysieke beweging bewust worden van innerlijke processen. Ook konden de leerlingen bewustzijn krijgen door de lijnen in een Enneagram te lopen en te dansen. De bedoeling van het dansen was dat de leerlingen een extreem hoge mate van alertheid verkregen.
Samen met Thomas Hartmann (1885-1956 ) heeft Gurdjieff zijn muziek omgezet in piano muziek waarop je deze movements kon praktiseren en langs de lijnen van het Enneagram kon bewegen.
De Vierde Weg
Het werken aan jezelf noemde Gurdijeff de Vierde Weg:
De eerste weg is de weg van de Fakir: Het beteugelen van de lichamelijkheid.
De tweede weg is de weg van de Monnik: het beteugelen van emoties en gevoel
De derde weg is de weg van de Yogi: Het beteugelen van het denken en van het intellect.
De vierde weg noemt hij de weg van de sluwe vos. Je kiest bewust wat jij nodig hebt voor je eigen innerlijke ontwikkeling en daarvoor moet jij weten wie je bent!
Door het Enneagram als centraal symbool te gebruiken liet Gurdjieff de leerlingen inzichten verkrijgen in de ware aard van de eigen geest.
Ontmoeting met Ouspensky
In 1915 ontmoete Gurdjieff P.D. Ouspensky en ze hebben vele jaren samen gewerkt. P.D. Ouspensky werd in 1878 in Rusland geboren. Hij was een wiskundige theosoof die zich ook bezig hield met yoga en het occultisme. Hij ontmoete Gurdjieff in 1915 en zij werkten lange tijd samen. Uiteindelijk scheiden zich hun wegen: Gurdijeff ging naar in 1922 naar Parijs kocht daar een kasteel in Fontainebleau waar hij het instituut voor de harmonieuze ontwikkeling van de mens opende.
Ouspensky vertrok naar London waar hij zijn eigen variant van de Vierde Weg creëerde, die hij de vierde dimensie noemde en doorontwikkelde. De vierde dimensie is een extra dimensie in de ruimte die voor ons driedimensionale mensen niet te zien is maar die wij wellicht interpreteren als tijd. Later kwam daar ook weer de kristallografie uit voort. Ouspensky schreef het boek: Op zoek naar het wonderbaarlijke: Fragmenten van een onbekende leer. Dit boek kan worden gezien als een weergave van Gurdjieff’s leer, die in het hele boek met G wordt aangeduid. Het boek werd pas na zijn dood in 1947 gepubliceerd met volledige instemming van Gurdjieff.
